24+
اربعین حسینی از بعد روانشناختی
همواره این رویداد بزرگ جهانی ابعادی چون، اجتماعی اقتصادی، سیاسی، امنیتی، عرفانی، معنوی و تربیتی دارد.
دین اسلام دین تربیتی و انسان سازی است و تمامی آموزه‌های دینی چه در ماهیت، چه در شکل و قالب آن از نوعی انسان‌سازی برخوردار است.
به همین دلیل است که اربعین حادثهای چند بعدی به شمار می‌رود که می‌تواند تمامی ابعاد وجودی انسان را تحت تاثیر قرار دهد.
افرادی که می‌گویند عزاداری افسردگی را به دنبال دارد، معلوم است که افسردگی را نمی‌شناسند.
افسرده کسی است که نه امید، نه هدف دارد، اهل تعامل اجتماعی نبوده و البته منزوی است.
در واقع اگر کسی با عزاداری آشنا باشد متوجه خواهد شد که :
افرادی که در مراسم عزاداری شرکت دارند افرادی هدفمند، پویا، دارای انگیزه، فعال، امیدوار به آینده و اهل تعامل هستند.
این عزاداری می‌تواند تاثیرات شگرفی را در حوزه روانشناختی انسان بگذارد.
زیرا فردی که در این مراسمات شرکت دارد، امید به آینده، انگیزه و …. در وجودش شکل می‌گیرد و با شرکت در آن‌ها متوجه خواهد شد آنگونه که برخی از افراد شبه فراکنی‌های زیادی را در این راستا ایجاد کرده‌اند نیست.
بلکه می‌تواند بر روی ابعاد وجودی او تاثیرگذار باشد.
اگر از این منظر روانشناسی بخواهیم مقوله اربعین را مورد بررسی قرار دهیم باید گفت که در واقع حادثهای رخ داده که این رخداد عظیم جهانی خود موجب ناهماهنگی جهانی شده است.
همواره در عصر کنونی که عصر امام زمان(عج) است به نوعی عصر بیهویتی و بی‌معنویتی در آن شکل گرفته است.
در واقع فقر معنویت در همه جا حاکم شده است .
برای جبران آن حتی در روانشناسی هم اشاراتی به این مقوله و برای آن نیز شاخه‌های معنوی ایجاد شده است اما با این وجود باز هم این فقر جبران نمی‌شود.
در این عصر سرگشتگی، اربعین رخدادی معجزه‌گونه است و با هیچ یک از معادلات یکی نمی‌شود.
که مردمی‌ترین حرکت صلح‌آمیز، معنوی و تربیتی جهان در قسمتی از جهان که در اوج ناامنی و بحران‌های اقتصادی به سر می‌برد .
افرادی از قبایل و طایفه‌های مختلف به صورت مردمی در حرکت هستند و آن را به همه جهانیان عرضه می‌کند.
امام حسین(ع) و اندیشه آزادی‌مندی
امام حسین(ع) یک نحوه زندگی کردن، اندیشه آزادی مندی، مقابله با ستم و ظلم و همواره یک نوع زیستن را به ما نشان می‌دهد.
به دلیل اینکه برخی از مبانی انسانی برای تمامی افراد قابل فهم است، این موضوع ما را به تفکر وامی‌دارد، کما اینکه در این رخداد عظیم مباحثی قابل فهم برای زندگی را به ما می‌آموزد.
این در حالی است که هر فردی در هر جایی از دنیا با هر نوع اعتقاداتی که داشته است هنگامیکه به این موضوع فکر کرده در نهایت به دین اسلام گرایش پیدا کرده است.
زیرا تامل در این موضوع بر روی روح و روان افراد تاثیرات بزرگی را گذاشته است.
اربعین یک رسانه است؛ چرا که توانسته باورها و افکار را تغییر دهد.
چه موضوعی سبب می‌شود که یک رخداد حسینی نوعی همدلی، مشارکت و تعامل با یکدیگر را در میان افراد ایجاد کند که این آرزوی اندیشمندان جهان است که انسان‌ها از بعد روانشناختی اینگونه زندگی کنند.
از نظر روانشناسان این امر وجود دارد که انسان‌ها در کنار یکدیگر با صلح و مسالمت آمیز زندگی کنند که این اتفاق در هیچ جایی رخ نخواهد داد، اما در همایش بزرگ جهانی اربعین این مقوله مهم را مشاهده می‌کنیم.
قیام امام حسین(ع) را یک رسانه‌ای دانست که در طی تاریخ نگرش‌های افراد را تغییر داده است.
در جهان رسانه برای تغییر نگرش کلی جامعه، برنامه و سیاست گذاری می‌شود و اهداف برخی از شرکت‌ها بر روی این موضوع برنامه‌ریزی می‌شود.
ما می‌بینیم که در این فضا بعد هیجانی هم حاکم است، زیرا هیجان قسمتی از زندگی ماست.
امروزه روانشناسان تاکید زیادی بر هیجان می‌کنند در بحث درمان تعلیم و تربیت که بعد هیجانی زیاد شود هرچیزی با هیجان همراه شود به انگیزه تبدیل خواهد شد.
اربعین فضای تجربه است و تجربه دینی برای همه افراد، تجربه هیجان یکسانی دارند و همه آن‌ها با این مفهوم آشنایی دارند و اربعین این هیجان را به صورت متعالی مدیریت کرده و باعث شده تا افراد هیجان واقعی را تجربه کنند.
تجربه دینی مناسب، بهتر از شناخت صرف دینی است.
امام حسین(ع) سرالله است و قرار است همه موضوعات مربوط به این امر هم اسرار آمیز و البته حکمت آمیز باشد.
کسی که خودش را آماده می‌کند گام بردارد، می‌توان گفت که در واقع در هریک از قدم‌های او، یک بعد روانشناسی وجود دارد.
از این رو است که میل رسیدن به حرم مطهر امام حسین(ع) در وجودش بیشتر شعله ور می‌شود.
استادیار دانشگاه فردوسی مشهد عنوان کرد:
به همین جهت است که اربعین کمک کرده تا عشق و محبت به اهل بیت(ع) در وجود افراد نهادینه شود.
چرا که تجربه‌های مختلفی را برای افراد به همراه دارد که این تجربه‌ها ماندگار خواهند شد و افراد می‌توانند در موقعیت‌های مختلف از آن‌ها استفاده کنند.
در واقع جریان تربیتی و روانشناختی اربعین تنها به این نیست که در پایان مسیر قرار گیرند.
بلکه از همان ابتدا که افراد ثبت نام می‌کنند و یا افرادی که نمی‌توانند در این مسیر قرار گیرند اما حسرت آن را در دل دارند، تربیت می‌شوند.
یکی از آثار و ابعاد روانشناختی اربعین این است که به فرد هویت می‌دهد و باعث می‌شود که او حسینی شود و این هویت مهری است بر وجود فرد.
همچنین هیجانی که آن‌ها در طی این مسیر دارند، یک نوع تربیت درونی در وجود افراد به ایجاد می‌کند و اثرات تربیتی را برای افراد به همراه دارد.
تعامل انسان‌ها در چنین راهپیمایی که در آن، افراد از طبقات اقتصادی متفاوت، از جوامع مختلف، سبک زندگی‌های مختلف حضور دارند، کم نظیر است.
و این تعاملی که آن‌ها با یکدیگر دارند به نوعی پیوستن را به همراه دارد که این پیوستگی در نهایت یک نوع هویت را در وجود فرد شکل می‌دهد.
طیفی که در همایش اربعین شرکت می‌کنند و با یکدیگر تعامل دارند، آثاری است که هیچ برنامه‌ای به جز برنامه حسینی امکان تحقق ذره‌ای از این امر را ندارد.
از این رو است که همه افراد باید به اربعین، نگاه ویژه‌ای داشته باشند و با معرفت علمی که دارند آن را بررسی کرده و به معرفی آن بپردازند .
اما این در حالی است که هیچ استفاده‌ای در جهت معرفی چنین فضایی نشده است .
و بر همین اساس باید برای اربعین برنامه‌ریزی کنیم تا بتوانیم از این ظرفیت بسیار مهم و جهانی به لحاظ علمی و روانشناختی استفاده کنیم….
ادامه دارد…
گرداورنده:مهسان کاظم زاده
مطالب مرتبط:
آیا عزاداران محرم افسرده هستند؟
با ما همراه باشید در:
349
نظرات