تحلیل و بررسی فیلم آزمایش (the experinemt)
زمان پیشنهادی مطالعه:۱۲ دقیقه
درباره ی فیلم:
کارگردان: پل شیورینگ
بازیگران:آدرین برودی/فارست ویتاکر/ کم جیجاندت/فیشر استیونس/ مگی گریس
محصول:۲۰۱۰
کشور: آمریکا
فیلم the experiment براساس آزمایش واقعی در دانشگاه استنفورد که بر روی افرادی که از لحاظ روحی افرادی سالم تلقی می شدند و بدون هیچگونه سوءسابقه ای بودند ساخته شده است.
تحلیل فیلم:
در صحنه های اولیه فیلم شاهد پرخاشگری و خشونت انواع حیوانات و انسان ها هستیم.
همچنین شاهد این هستیم که همیشه ضعیف تر ها مقلوب قدرتمند ترها می شوند.
به راستی چه چیز باعث پرخاشگری و خشونت در وجود ما می شود؟
در این فیلم افرادی به صورت داوطلب که از سلامت اجتماعی برخوردار هستند، به دو گروه آزمایشی برای تمرکز و توجه، سمت ناخودآگاه و عقده های درونی افراد، جلب میشوند.
برای این افراد محرک اصلی برای شرکت در این آزمایش پول است.
متاسفانه پول محرک قوی است که در بعضی از افراد انسانیت، شرف، رحم، مذهب و اخلاق را از بین میبرد باید مراقب بود برای به دست آوردن آن، چه چیزهایی را قربانی میکنیم.
این فیلم، در قالب داستانش، هشدار های مهمی درباره ی شخصیت افراد و آن روی پنهانشان،به ما میدهد.
در زندگی، از بدو کودکی و دیگر مراحل رشد، کوچک ترین مسائل و برخورد ها و اتفاقات، به دقت در عمق شخصیت فرد، حک میشوند و باقی میمانند و شاید در موقعیتی خاص و حتی پس از گذشت زمان زیاد، بروز پیدا میکنند.
در آزمایشگاه طی یک آزمایش کوچک با توجه به تنگی و گشادگی مردمک چشم آزمایشگر متوجه حالات طبیعی و غیرطبیعی فرد میشوند.
این آزمایش نشان میدهد آیا فرد از نظر روانی و هیجانی و احساسی سالم هست یا خیر.
در این فیلم به هرم مزلو نیز اشاره دارد.
تا زمانی که نیاز های پایین تر برطرف نشده باشند نمی توان به نیاز بعدی جواب مثبت داد.
در این فیلم افراد به پول نیاز داشتند و این نیاز که در دسته ی نیاز به امنیت قرار میگیرد، برطرف نشده بود و نیاز بعدی یعنی دوست داشتن و انسانیت (خودشکوفایی) نمیتوانست برطرف بشود.
همچنین تأثیر عمیق تلقین را می توانیم در این فیلم ببینیم.
قبل از شروع آزمایش داوطلب ها را در معرض فیلم های خشونت آمیز قرار می دادند.
در آن فیلم ها همیشه یک قدرت سلطه گر بر یک قدرت ضعیف تر غلبه می کرد.
در نهایت با شروع آزمایش داوطلبانی که در نقش زندانی رفته بودند به این باور رسیده بودند که آسیب پذیر هستند و زندانبانان می توانند به آنها زور گویند.
همینطور این که برای زندانیان به جای اسم شماره تعریف شده بود تاثیر منفی خود را نشان میداد.
بازهم به آنان یادآوری می کرد، شما فقط یک زندانی هستید و گذشته شما هیچ اهمیتی ندارد.
حال به بررسی شخصیت ها می پردازیم:
تراوس:
فردی درون گرا، جرئت مند و باهوش بود.
محرک اصلی او برای شرکت در این آزمایش پول و رسیدن به دختر مورد علاقه اش بود.
در ابتدای فیلم وقتی او از کار اخراج میشود خشم درونی خود را در تظاهرات، بر سر یک مرد با یک اشاره هیجانی خالی میکند.
(فرافکنی خشم اتفاق می افتد)
تراوس به هیچ عنوان سر تسلیم در برابر خشونت های نگهبان ها فرود نیاورد و کاری را که فکر می کرد درست است انجام می داد.
او از عزت نفس بالایی برخوردار بود.
برس:
برس در واقع به عقیده ی ادلر دچار نوعیعقده ی حقارت بود.
در سکانسی متوجه میشویم که او از عزت نفس پایینی برخوردار است و حتی مادرش، با ادبیات بد و لحن تحقیر آمیزی با او حرف میزند.
او با استفاده از مکانیزم دفاعی جابه جایی سعی بر این داشت که کمبود هایش را در این آزمایش جبران کند و در واقع به گونه ای عقده زدایی کند.
برس حقارت زندانیان را هدف خود قرار داد و به روش های مختلفی آن ها را شکنجه میکرد.
حقارت او عامل اصلی کمبودهای شخصیتی او بود.
برس فردی سادیسمی قانونی بود که از تماشای شکنجه و آزار دیگران لذت میبرد و همین امر باعث شده بود که احساس قدرت کند.
از نظر آدلر، اولین واکنش به حس حقارت، پرخاشگری است این سائق به اشکال مختلف دیده میشد.
-آدلر، احساس حقارت را، برانگیزاننده ی تلاش انسان میداند.
از نظر او، عقده های حقارت، یکی از محرک های اصلی رفتار انسان هستند.
این عقده ی حقارت، از ابتدای کودکی و زمانی که کودک به والدین و مراقبین وابسته است، به طور طبیعی وجود دارد.
ولی عقده ی حقارت به شکل اختلال، به سه حالتِ ۱- حقارت عضوی یا جسمانی ۲- نازپروردگی یا لوس بودن ۳- غفلت یا نادیده گرفته شدن ، ایجاد میشود.
ممکن است در آینده، فرد بخواهد، هر نمونه از عقده های خود را، به شکل افراطی و اغراق آمیز و شدیدی، جبران کند که به آن عقده ی برتری میگویند.
این افراد ممکن است دیگران را تحقیر کنند و بسیار خودخواه و خودبین باشند.
در واقع عقده های حقارت انسان، میتوانند او را رو به جلو و رو به پیشرفت حرکت دهند، ولی اگر به شکل اختلال گونه باشند، میتوانند بسیار مشکل ساز باشند.
چیزی که در این فیلم میبینیم، همین نکته است که این افرادی که تجربیات متفاوتی در زندگیشان داشته اند، هرکدام بعد از بسته شدن درهای زندان ساختگی، گویی تتبدل به ناخوآگاهِ سرکوب شده و عقده های حقارتشان میشوند.
چیس:
چیس زندان بانی است که از خشونت و پرخاشگری لذت می برد.
او هیچگونه سابقه ی خشونتی ندارد اما دچار اعتیاد جنسی است.
چیس قبل از آزمایش با ۱۷ نفر رابطه ی جنسی داشت و به یک باره تمام آن ها خاتمه یافت.
این تغییر بزرگ فشار روانی زیادی برای او به همراه داشت.
بنابراین او سعی می کرد با زور گویی و سلطه گری و همچنین تماشا تصاویر مستهجن نیازش را ارضا کند، اما تمام این کارها بی فایده بود.
او در نهایت به تجاوز جنسی روی آورد.
شخصیت آزمایشگر:
شخصیت آزمایشگر، میتواند نشان از فردی باشد که به خاطر رسیدن به نتیجه و هدف دلخواهش، با زیادی روی و افراط و خودخواهی، نتایج و پیامد های غیر قابل جبران و فاجعه آمیزی را رقم میزند.
یکی از شروط اجرای این آزمایش، حفظ امنیت افراد داوطلب بود، اما زیاده خواهی و طمع کردن آزمایشگر، به قیمت از دست رفتن جان یک بیگناه تمام شد.
همچنین به چالش کشیدن مهارت تاب آوری در این فیلم به خوبی نمایش داده شده است.
خصومت بین زندانیان تا آنجایی پیش رفت که داوطلبان کمتر از یک هفته تاب آوریشان با شکست مواجه شد.
محرک اصلی (پول) که مانع هرگونه اقدام برای ارضا نیاز های بالاتر انسان بود، در نهایت با ضعیف تر شدن در برابر میل به زنده ماندن و حفظ جان اهمیت خود را از دست داد و مقلوب شد.
سخن آخر:
بکوشیم که به طرح و نقشی که بر روی ناخودآگاهِ کودکان و اطرافیان و خودمان حک میکنیم، دقت کنیم.
کوچک ترین احساس منتقل شده به ناهشیار، میتواند سرچشمه ی بروز رفتاری بزرگ در آینده باشد.
فیلم هایی که تاکنون تحلیل روانشناسی شده اند:
همراه ما باشید:
آدرس اینستاگرام دکتر الهام مبلیان
معجزه ی روانشناسی وبلاگ شخصی صبا فدایی
روانشناسی سرگرمی وبلاگ شخصی حورا دهدشتی
تحلیل گران:
نوشین آقاخانی
حورا دهدشتی
صبا فدایی
فاطمه مجیری
431
