اختلال پرخوابی چیست؟
زمان پیشنهادی برای مطالعه : 4 دقیقه
اختلال پرخوابی یا خواب آلودگی مفرط، یک اختلال جدی و ناتوان کننده می باشد که می تواند موجب تهدید حیات شود. این اختلال، نه تنها بر فرد، بلکه بر خانواده، همکاران و کل جامعه اثر می گذارد.
معیار های تشخیص اختلال پرخوابی بر اساس DSM _ 5 :
معیار A : فرد، علارغم یک دوره ی خواب اصلی که دست کم، 7 ساعت به طول می انجامد، دوره های پرخوابی را گزارش می دهد که حداقل، به همراه یکی از علائم زیر می باشد :
1) دوره های مکرر خواب یا چرت زدن، در طول روز.
2) در یک دوره ی طولانی، بیش از 9 ساعت خواب اصلی در هر روز وجود دارد که نیرو بخش نیست و فرد را سرحال، نمی کند.
3) اشکال در هشیاری کامل، پس از بیدار شدن ناگهانی.
معیار B : اختلال پرخوابی، حداقل 3 بار در هفته و به مدت حداقل 3 ماه، روی می دهد.
معیار C : اختلال پرخوابی باعث ایجاد ناراحتی و افت در عملکرد های شناختی ( مثل مشکل در حافظه و تمرکز )، اجتماعی، شغلی و سایر زمینه های مهم زندگی فرد می شود.
معیار D : اختلال بی خوابی، منحصراً در طول اختلالات خواب دیگر، روی نمی دهد.
معیار E : این اختلال، ناشی از تاثیرات فیزیولوژیکی مواد و دارو نیست.
معیار F : اختلالات روانی و پزشکی همزمان، شکایت اصلی پرخوابی را به خوبی توجیه نمی کند.
مشخص کنید اگر :
1) همراه با اختلال روانی، مثل اختلال مصرف مواد.
2) همراه با بیماری جسمانی
3) همراه با اختلالات خواب دیگر
مشخص کنید اگر :
1) حاد : به مدت کمتر از یک ماه
2) نیمه حاد : به مدت 1 تا 3 ماه
3) مداوم : به مدت بیشتر از 3 ماه
شدت اختلال پرخوابی را بر اساس میزان اشکال در حفظ هشیاری در طول روز، مشخص می کنند که با وقوع حملات متعدد خواب آلودگی مقاومت ناپذیر، در طول یک روز، ظاهر می شود. مثلاً در حالت نشسته، رانندگی و… که به صورت زیر، دسته بندی می شود :
1) خفیف : دشواری در حفظ کردن هشیاری هنگام روز، به مدت 1 تا 2 روز در هفته.
2) متوسط : دشواری در حفظ کردن هشیاری هنگام روز، به مدت 3 تا 4 روز در هفته.
3) شدید : دشواری در حفظ کردن هشیاری هنگام روز، به مدت 5 تا 7 روز در هفته.
پرخوابی، یک اصطلاح تشخیصی کلّی است که شامل نشانه های مقدار بیش از حد خواب ( مثل خواب شبانه ی طولانی یا خواب روزانه ی غیر عادی ) کیفیت بد بیداری ( یعنی گرایش به خواب، در زمانی که فرد، بیدار است که با مشکل در بیدار شدن یا ناتوانی در بیدار ماندن، هگامی که ضرورت دارد، نشان داده می شود. ) و لَختی خواب ( دوره ی عملکرد معیوب و کاهش گوش به زنگی، بعد از بیدار شدن.)
افراد مبتلا به اختلال پرخوابی، فوراً به خواب می روند و ممکن است خوب بخوابند. آن ها ممکن است مشکل بیدار شدن، هنگام صبح داشته باشند و گاهی سردرگم، پرخاشجو و از لحاظ حرکتی، ناهماهنگ به نظر می رسند.
در برخی از افراد مبتلا به اختلال پرخوابی، دوره ی خواب اصلی، 9 ساعت یا بیشتر است ولی این خواب، اغلب نیرو بخش نیست.
چرت زدن ها در روز، نسبتاً طولانی ( یک ساعت یا بیشتر ) و غیر عمدی می باشد و تمام افراد مبتلا به اختلال پرخوابی، چرت زدن در طول روز را تجربه می کنند.
این دوره های خواب آلودگی و چرت زدن های غیر عمدی، معمولاً در موقعیت های کم تحرک و کم فعالیت، روی می دهد. مثلاً هنگام تماشای تلوزیون یا گوش دادن به درس و سخنرانی، رانندگی کردن در مسافرت های طولانی و…
در موارد شدیدتر، دوره های خواب، می تواند در موقعیت های پر تحرک و پر توجه، مثل محل کار، قرار ملاقات ها و سایر موقعیت های اجتماعی، رخ دهد.
در موارد بسیار شدید، دوره های خواب، می تواند تا 20 ساعت ادامه یابد ولی متوسط خواب شبانه ی آن ها حدود 9 ساعت می باشد.
تقریباً 80 درصد افراد مبتلا به اختلال پرخوابی می گویند که خواب آن ها، غیر نیرو بخش است و شماری، مشکلات بیدار شدن در هنگام صبح دارند.
اختلال پرخوابی، در زنان و مردان، شیوع تقریباً برابری دارد.
این اختلال به طور کامل، در اغلب موارد، در اواخر نوجوانی یا اوایل بزرگسالی، شروع می شود به طوری که متوسط سن شروع این اختلال را از 17 تا 24 سالگی تخمین زده اند. این اختلال روندی تدریجی دارد.
عوامل خطر و پیش آگهی :
1) محیطی : اختلال پرخوابی می تواند در اثر استرس روانی و مصرف الکل، افزایش یابد. گزارش شده است که عفونت های ویروسی مثل ذات الریه ، HIV و… در تقریباً 10 درصد موارد، قبل از اختلال پرخوابی یا همراه با آن، روی می دهد. همچنین، پرخوابی می تواند ظرف 6 تا 18 ماه پس از آسیب به سر نیز، پدید آید.
2) ژنتیکی و فیزیولوژیکی : اختلال پرخوابی می تواند همراه با نقص های ژنتیکی کروموزوم های غیر جنسی غالب خانوادگی، پدید آید.
ادامه دارد…
با هم، پیش به سوی سلامت روان…
منابع مورد مطالعه : خلاصه ی روان پزشکی کاپلان و سادوک و DSM_5
سایر اختلالات روانی دیگر :
1) انحرافات جنسی :
_ سادیسم جنسی
_ مازوخیسم جنسی
_ یادگار پرستی
2) اختلالات شخصیت:
پارانوئید
خودشیفته
اسکیزوئید
اسکیزوتایپی
نمایشی
وسواس جبری
ضد اجتماعی
مرزی
اجتنابی
وابسته
3) مورد پژوهی های اختلالات شخصیت
_ ضد اجتماعی
_ اسکیزوتایپال
_ اسکیزوئید
_ وسواسی _ اجباری
_ خود شیفته
_ وابسته
_ نمایشی
4) خون آشام های آشنا
5) شباهت اختلال اسکیزوتایپال و اسکیزوفرنیا
6) شناسایی انواع اختلال شخصیت
7) هذیان و انواع هذیان
8) اختلال هذیانی
9) اختلال نافرمانی مقابله ای
10) وسواس فکری _ عملی :
11) اضطراب جدایی
12) کودک اوتیسم من
13) سندرم پای بی قرار
14) بی اشتهایی عصبی
15) پرخوری عصبی
16) فوبی های خاص
17) لالی انتخابی در کودکان
18) اختلال پرخوری
19) لالی انتخابی
20) بدشکل انگاری بدن
21) اختلال اضطراب بیماری
22) اختلال موکنی
23) اختلال احتکار
24) اختلال مبدل پوشی
25) اختلال پوست کنی
26) اختلال بی خوابی
27) اختلال نشخوار
28) اختلال اضطراب بیماری
با تشکر از همراهان سایت دکتر الهام مبلیان
**با ما همراه باشید…
آدرس کانال تلگرام دکتر الهام مبلیان
آدرس اینستاگرام دکتر الهام مبلیان
رادیو با هم دکتر الهام مبلیان
پایگاه سلامت روان وبلاگ شخصی فرزین فقیه
گرد آورنده : فرزین فقیه
دانشجوی روان شناسی _ کارشناسی
49
