کودک و دروغگویی

زمان پیشنهادی برای مطالعه : 6 دقیقه

زمانی شکسپیر اینگونه نوشت : «اگر چه من به طور طبیعی راستگو نیستم ولی گاهی به تصادف چنینم». پژوهش ها نشان می دهد که بیشتر مردم هر روز یک یا بیش از یک بار دروغ می گویند. این یافته ها نشان می دهد که دروغ گفتن بخشی از زندگی اجتماعی ماست. همه ما در بسیاری از مواقع با تغییر دادن واقعیت می کوشیم کارهایمان را توجیه کنیم.

کودکان و نوجوانان، در درجه اول راستگویی و دروغگویی را در خانه یاد می گیرند اما مدرسه و همسالان هم نقش مهمی در این امر دارند. بسیاری از والدین و معلمان می خواهند بدانند علت دروغگویی کودکان چیست و چگونه باید با دروغ گفتن آنها برخورد کرد؟

تعریف دروغگویی :

دروغگویی یعنی کتمان واقعیت و یکی از علایم ناسازگاری کودکان و نوجوانان است.

علت دروغگویی :

کودکان و نوجوانان به دلایل زیر به دروغ گفتن رو می آورند:

1. اجتناب از عصبانی کردن و ناراحت کردن دیگران خصوصا والدین

2. پنهان کردن احساسات و واکنش های خودشان

3. اجتناب از تنبیه شدن و بدرفتاری

4. پوشاندن اشتباهاتشان

5. تحت تاثیر قرار دادن دیگران و اغراق کردن

6. خودنمایی و غرور

7. احساس کمبود

8. انتقام گیری از دیگران

9. بازی ها و تخیلات کودکانه

10. احساس رقابت با دیگران

انواع دروغگویی :

1. دروغگویی طبیعی : این نوع دروغگویی تا حدود سن 3 سالگی رواج دارد. علت این دروغ ها درک نکردن و نداشتن مهارت در حرف زدن و متوجه نشدن صحبت های دیگران در کودک است. ممکن است در این سن کودک مطلبی را بگوید بدون اینکه قصد دروغ گفتن داشته باشد و درکی از مفهوم دروغگویی ندارد.

2. دروغگویی تخیلی : این نوع دروغگویی در بین کودکان پیش دبستانی و کودکان سنین 4 تا 5 سال شایع است. این دروغگویی بیشتر جنبه خلاقانه دارد و به علت شنیدن داستان های تخیلی و دیدن کارتون یا فیلم های افسانه ای است. کودکان در این سن تفاوت واقعیت و خیال را درک نمی کنند و اغلب داستان هایی از خود می سازند. والدین و مربیان نباید به علت دروغ گفتن به کودکان را تنبیه کنند بلکه باید از آن به عنوان فرصتی برای آموزش استفاده کنند.

3. دروغگویی دفاعی : کودک برای رها شدن از تنبیه و دفاع از خود دروغ می گوید. این دروغگویی در شرایطی که کودک بداند تنبیه شدن قطعی است بیشتر بروز می کند.

4. دروغگویی برای جلب توجه : کودکانی که کمبود محبت و توجه دارند به خاطر دریافت محبت و تشویق و جلب توجه اطرافیان دروغ می گویند. کودکانی که اغلب در جمع مورد تمسخر قرار می گیرند برای جبران ،دروغ می گویند. مثلا کودکی که به معلم خود می گوید: من پارسال در تمام مسابقات مدرسه رتبه آوردم.

5. دروغگویی روحی یا ضد اجتماعی : این نوع دروغگویی با قصد آزار رساندن به دیگری است. مثلا نوجوانی که با دروغ گفتن سعی می کند رابطه ی دو نفر را به هم بزند.

شیوه برخورد والدین برای کاهش دادن دروغ در کودکان :

الف) اگر می خواهید دروغ گفتن را در کودک خود کاهش دهید باید آمادگی شنیدن هر حقیقتی را از جانب او داشته باشید و عکس العمل و برخورد تند و غیراخلاقی با او نداشته باشید. اجازه دهید کودک بدون ترس از احساسات و اعمال خود برای شما بگوید.

ب) اگر کودک شما داستان های خیالی و غیر واقعی برایتان می گوید می خواهد نظر شما را به خود جلب کند و مورد توجه واقع شود. با تشویق کردن توانایی ها و کارهای خوب او ، اعتماد به نفس را در او تقویت کنید و به داستان های تخیلی او برچسب دروغگویی نزنید. با کودکی که داستان های خیالی می گوید و حرف های عجیب و غریب می زند مانند یک دروغگو رفتار نکنید و او را تنبیه نکنید. به جای تنبیه و خشونت با این کودکان ، سعی کنید به آنها یاد بدهید که واقعیت ها چه هستند و غیر واقعی ها کدام اند. مثلا زمانی که کودک درحال تماشای صحنه های خیالی فیلم و کارتون هاست درمورد واقعی یا غیر واقعی بودن آنها با کودک گفتگو کنید. کودک و دروغگویی

پ) دلایل دروغ گفتن در کودکتان را بررسی کنید. مثلا اگر متوجه شدید که علت دروغ گفتن او سخت گیری و توقعات بیش از اندازه شماست باید توقعات خود را کاهش دهید و بسته به توان کودک از او انتظار و توقع داشته باشید.

ج) مهم ترین نکته در کاهش دروغگویی داشتن الگویی مناسب برای کودک است. اگر می خواهید کودکتان همیشه حقیقت را بگوید باید در مرحله اول الگوی کامل راستگویی برای فرزندتان باشید. کودکان مانند دوربین فیلم برداری هستند و زمانی که ما دروغ می گوییم بدون اینکه متوجه باشیم از ما الگو برداری می کنند.

د) هر کجا راستگویی را در فرزندتان مشاهده کردید فورا رفتار او را تحسین و تقویت کنید. مثلا کودک شما خواهر کوچکترش را اذیت می کند اما وقتی پیش شما می آید به جای اینکه بگوید:« من اذیتش نکردم » می گوید :« ببخشید از این کارم پشیمانم». فورا او را تحسین کنید و بگویید:« از اینکه راستش را به من گفتی خیلی خوشحالم » اما اذیت کردن خواهرت کار درستی نیست. حالا وقتشه که کار اشتباهت را جبران کنی.

منبع :

کتاب مشکلات رایج کودکان و نوجوانان و کلید های رویارویی با آنها از دکتر کاظم برزگر بفرویی و دکتر حسن خضری

مطالب مرتبط :

سبک های فرزند پروری

اصول فرزند پروری موفق

برخورد درست با احساسات کودکان

اصول تربیت فرزند موفق

اصول درخواست همکاری از کودکان