درمان و ترک اعتیاد به مواد مخدر:
زمان پیشنهادی مطالعه: 6 دقیقه
ادامه ی بحث داروهای ترک اعتیاد :
* کلونیدین:
یک دارو ی غیر اپیوئیدی است که برای کاهش علائم محرومیت از مواد مخدر بسیار مفید است.
کلونیدین به صورت خوراکی تجویز می شود.
برای بیماران سرپایی، دوز مصرفی آن بیشتر از یک میلی گرم در روز نیست.
از عوارض عمده ی مصرف کلونیدین، میتوان خواب آور بودن و افزایش فشار خون را نام برد.
مصرف این دارو باعث برطرف کردن بعضی از علائم جسمانی مرحله ی حاد سندرم محرومیت از مواد میشود.
علائمی مانند: لرز، ریزش اشک، خمیازه، کرامپ های شکمی، تعریق، درد های عضلانی، تهوع، اسهال و استفراغ.
با توجه به اینکه مصرف کلونیدین در ترک اعتیاد ، همه علائم محرومیت از مواد را مهار نمی‌کند درمان‌های دیگری را باید به طرح درمانی اضافه کرد.
مثلاً تجویز ایبوپروفن برای کاهش دردهای عضلانی، کینین جهت کنترل اسپاسم و پرش های عضلانی، بنزودیازپین جهت کاهش اضطراب و… .
عوارض جانبی مصرف کلونیدین:
پرخوابی، خشکی دهان، درد استخوانی و مفصلی.
داروهای مورد استفاده در مرحله ی سم زدایی در ترک اعتیاد ، ترجیحا خوراکی بوده و دارای اثرات طولانی مدت می باشند.
روش های سم زدایی به صورت بستری شدن در بیمارستان، روش نیمه بستری، روش سرپایی و سم زدایی سریع و فوق سریع است.
هر کدام دارای معایب و مزایای خود هستند.
در سم زدایی می توان از داروهای مختلفی چون:
متادون، LAAM ، بوپرنورفین، آنتاگونیست های مخدر مثل نالوکسان و نالتروکسان استفاده کرد.
برای جلوگیری از بازگشت به مصرف مواد مخدر و اعتیاد مجدد، می توان از روش های غیر دارویی نیز بهره گرفت.
* آنتی هیستامین ها و ضد افسردگی ها:
برای درمان اضطراب و بی‌قراری و بی‌خوابی افراد در حال ترک اعتیاد ، داروهای خانواده ی ضد افسردگی سه حلقه ای مثل آمی تریپتیلین و همچنین داروهای آنتی هیستامین مانند دیفن هیدرامین و هیدروکسی زین تجویز میشود.
* بوپرنورفین:
بوپرنورفین جدیدترین و موثرترین دارو در سم زدایی و درمان نگهدارنده ی اعتیاد به مواد محسوب میشود.
بوپرنورفین شبیه به متادون است و به احتمال خیلی کمتری وابستگی جسمانی ایجاد می‌کند.
مصرف کننده بعد از قطع این دارو به نشانه های ترک ناشی از قطع کردن مبتلا نخواهد شد و یا علائم ترک بسیار کمتری از متادون خواهد داشت.
بوپرنورفین یک آگونیست و آنتاگونیست مرکب است که آثار شبیه به آثار مورفین ایجاد می‌کند.
ولی آثار آگونیست های خالص مثل هروئین و مرفین را مسدود می‌کند.
تاثیر آنتاگونیستی، مهمترین ویژگی این دارو است.
وقتی که دارو با دوز بالا استفاده شود، خطر مصرف مقدار زیاد، سوء مصرف آن را بالا نمی برد.
در ترک اعتیاد افیونی با بوپرنورفین، باید کل فرایند درمان از القا یا جایگزینی گرفته تا تثبیت و سپس نگهداری، مورد توجه قرار گیرد.
در هر کدام از این مراحل در فرآیند درمان، باید عوامل متعددی را مورد توجه قرار داد، تا مراقبت های جامع و دارای بیشترین اثربخشی در مورد اعتیاد افیونی، فراهم شود.
ابتدا یک ارزیابی جامع، برای درک ماهیت مشکلات اعتیاد فرد، به ویژه نوع ماده افیونی، آخرین زمان مصرف و دیگر اطلاعات، نیاز است.
مصرف بوپرنورفین توسط کسی که گیرنده هایش در اشغال مواد افیونی است، می‌تواند باعث تسریع سندروم ترک مواد افیونی شود.
بنابراین فرد باید حداقل شش ماه قبل از شروع اولین دوز بوپرنورفین، به مصرف مواد افیونی کاملا خاتمه داده باشد و هیچ اثری از آخرین دوز مصرفی در او باقی نمانده باشد.
فواید مصرف بوپرنورفین نسبت به متادون در ترک اعتیاد :
– بوپرنورفین برخلاف متادون، با افزایش دوز مصرفی، حالت سرخوشی ایجاد نمی‌کند.
بنابراین قابلیت سوء مصرف کمتری نسبت به متادون دارد.
– نیمه عمر بوپرنورفین، طولانی‌تر از متادون است و به صورت روزانه یا دو روز یکبار مصرف میشود.
– بوپرنورفین در مقایسه با متادون، عوارض مسمومیت کمتر، علائم قطع مصرف خفیف‌تر و ترک راحت تر را موجب میشود.
– بوپرنورفین در مصرف زیر زبانی، خطر سوءمصرف ندارد.
اگر بیش از ۳۰ میلی گرم آن در روز مصرف شود، تاثیر منفی ایجاد نمی‌کند و بیمار تمایل به استفاده ی بیشتر آن را ندارد.
+ نکته ی قابل توجه:
معمول ترین واکنش های ناسازگارانه نسبت به بوپرنورفین، بی‌خوابی و خشکی دهان است.
علائم دیگری که کمتر ظاهر می شوند:
خارش و کهیر، التهاب پوست، لرز و سرگیجه.
+ به نظر میرسد برای ترک هروئین، بوپرنورفین بهتر از متادون باشد.
* آنتاگونیست ها:
استفاده از آنتاگونیست‌های مواد مخدر یا همان پادزهر های مواد مخدر، یکی از روش‌های درمان اعتیاد به طریق دارویی است.
این روش درمانی در سال ۱۹۶۰ ، به عنوان توانبخشی در درمان فرد معتاد، به ویژه خنثی کردن محرک های شرطی و جلوگیری از اعتیاد مجدد، مورد استفاده قرار گرفت.
آنتاگونیست ها، پس از اتصال به گیرنده های اپیوئیدی، موجب قطع اثرات شادی آور ماده ی مخدر میشوند.
پس از آن، باعث عدم تمایل به مصرف مجدد مواد می شوند، زیرا دیگر مصرف مجدد به سرخوشی منجر نمی‌شود.
همچنین از وابستگی جسمانی مجدد و بروز علائم قطع، در صورت مصرف مجدد آن، جلو گیری می کنند.
منبع:
کتاب روانشناسی اعتیاد
تالیف: دکتر ساعد احمدی و دکتر مسعود رستمی
مطالب مرتبط:
درمان و ترک اعتیاد به مواد مخدر (1)
پیشگیری از اعتیاد به مواد مخدر
ایدز و باور های غلط در مصرف مواد مخدر
اعتیاد و آشنایی با آن – بخش اول
با ما همراه باشید:
کانال تلگرام دکتر الهام مبلیان
گردآورنده: نوشین آقاخانی
188
